EN
Bỗng một ngày bạn thấy một khối lạ nổi lên ở bụng, bẹn hay rốn? Đó có thể là dấu hiệu của “thoát vị ống tiêu hóa” – một tình trạng khá phổ biến nhưng không nên chủ quan. Bài viết này giải thích đơn giản, dễ hiểu nhất về thoát vị ống tiêu hóa, giúp bạn nhận biết sớm, phòng ngừa đúng cách và biết khi nào cần điều trị gấp!
1. Thoát Vị Ống Tiêu Hóa Là Gì?
Thoát vị ống tiêu hóa xảy ra khi một phần cơ quan bên trong cơ thể (như ruột, mô mỡ) “chui” ra khỏi vị trí bình thường của nó, qua một chỗ yếu trên thành cơ hoặc mô bao quanh. Bạn có thể thấy hoặc sờ thấy một khối phồng lên, đặc biệt khi ho, rặn hoặc mang vác nặng.
👉 Vị trí thường gặp: Bẹn, rốn, vết mổ cũ
2. 5 Loại Thoát Vị Ống Tiêu Hóa Thường Gặp – Loại Nào Nguy Hiểm?
Thoát vị bẹn (Thoát vị tại háng): phổ biến nhất. Thường gặp ở nam giới. Một phần ruột hoặc mỡ chui xuống ống bẹn, gây sưng, đau vùng bẹn (giữa đùi và bụng dưới).
Thoát vị đùi: Ít gặp hơn, thường ở phụ nữ. Khối phồng xuất hiện gần đùi, phía dưới nếp bẹn.
Thoát vị rốn: Xảy ra ngay tại vùng rốn. Rất hay gặp ở trẻ sơ sinh và phụ nữ mang thai hoặc sau sinh do áp lực bụng tăng.
Thoát vị vết mổ: Xuất hiện ngay tại vị trí bạn đã mổ trước đó. Vết mổ cũ khiến thành bụng yếu đi.
Thoát vị hoành: Phần trên dạ dày “trào” lên lồng ngực qua một khe hở ở cơ hoành, có thể gây trào ngược axit dạ dày lên thực quản nặng.
Hình 1: Thoát vị bẹn
Hình 2: Thoát vị rốn
3. Nguyên Nhân Gây Thoát Vị Ống Tiêu Hóa Ai Cũng Nên Biết!
Thoát vị ống tiêu hóa thường là kết quả của hai yếu tố chính:
- Thành cơ/mô yếu:
- Có thể do cấu trúc thành cơ yếu từ khi sinh
- Tuổi cao
- Vết mổ cũ.
- Áp lực trong ổ bụng tăng đột ngột hoặc liên tục:
- Ho nhiều, ho lâu ngày (hút thuốc, viêm phế quản).
- Táo bón thường xuyên, phải rặn mạnh.
- Mang vác vật nặng sai tư thế hoặc quá sức.
- Mang thai.
- Thừa cân, béo phì.
- Chơi thể thao gắng sức quá mức.
4. Dấu Hiệu Nhận Biết Sớm – Đừng Bỏ Qua!
- Khối sưng/phồng rõ rệt: Đây là dấu hiệu điển hình nhất và là dấu hiệu nhận biết sớm
- Xuất hiện ở bẹn, rốn, vùng bụng có sẹo mổ cũ, hoặc gần đùi.
- To lên khi bạn đứng thẳng, ho, hắt hơi, rặn.
- Xẹp xuống hoặc biến mất khi bạn nằm xuống, ấn nhẹ vào.
- Cảm giác tức, nặng, đau nhói: Đặc biệt khi bạn vận động mạnh, khiêng đồ nặng, ho hoặc cúi xuống. Cảm giác này có thể giảm khi nghỉ ngơi.
🚨 Dấu hiệu NGUY HIỂM cần CẤP CỨU NGAY (Thoát vị nghẹt):
- Khối phồng CỨNG, ĐAU DỮ DỘI, không đẩy lên/xẹp xuống được.
- Buồn nôn, nôn.
- Bụng chướng, không đánh rắm hoặc đi ngoài được.
- Sốt.
Nếu có các dấu hiệu này, hãy đến bệnh viện ngay lập tức vì có thể gây hoại tử ruột, đe dọa tính mạng!
5. Biến Chứng Nguy Hiểm
Nếu không được chữa trị, nhất là khi bị thoát vị nghẹt, bạn có thể gặp:
- Tắc ruột: Ruột bị bít tắc, không thể đưa thức ăn đi qua.
- Hoại tử ruột: Phần ruột bị kẹt không được máu nuôi, dẫn đến chết tế bào.
Đây là cấp cứu ngoại khoa cực kỳ nguy hiểm.
6. Chẩn Đoán & Giải Pháp Điều Trị
6.1. Bác sĩ chẩn đoán bằng cách nào?
- Khám lâm sàng: Là chính! Bác sĩ sẽ yêu cầu bạn đứng, ho, rặn để quan sát khối phồng.
- Siêu âm hoặc chụp cắt lớp vi tính ổ bụng: Giúp nhìn rõ hơn vị trí, kích thước và loại thoát vị, nhất là với khối nhỏ hoặc khó thấy.
6.2. Phương pháp điều trị chính: PHẪU THUẬT
- Tại sao cần mổ? Để đẩy phần cơ quan bị lồi trở lại vị trí cũ và quan trọng nhất là khâu chắc lại chỗ thành cơ/mô bị yếu/rách, ngăn không cho thoát vị ống tiêu hóa tái phát.
- Phương pháp mổ phổ biến:
- Mổ nội soi: Bác sĩ rạch vài lỗ nhỏ, dùng camera và dụng cụ chuyên dụng để sửa chữa. Ít đau, hồi phục nhanh, thẩm mỹ tốt.
- Mổ mở: Rạch một đường lớn hơn trực tiếp tại vị trí thoát vị. Vẫn hiệu quả, đặc biệt cho các ca phức tạp.
- Sau mổ: Thường nhanh chóng, bạn có thể về nhà sau một vài ngày nếu không có gì bất thường. Cần tuân thủ hướng dẫn vận động, chăm sóc vết mổ của bác sĩ.
- Có phải lúc nào cũng cần mổ ngay?
- Với thoát vị nghẹt: Cần mổ cấp cứu.
- Với thoát vị thông thường nhưng gây đau, khó chịu nhiều, ảnh hưởng sinh hoạt: Nên mổ sớm.
- Với thoát vị nhỏ, không triệu chứng: có thể theo dõi tiếp
7. Bí Kíp Phòng Ngừa Từ Chuyên Gia
- Giữ cân nặng hợp lý: Tránh thừa cân, béo phì gây áp lực lớn lên bụng.
- Ăn uống giàu chất xơ: Ngừa táo bón (rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt). Uống đủ nước.
- Nâng vật nặng ĐÚNG CÁCH:
- Co cơ bụng, giữ lưng thẳng.
- Dùng lực từ chân, không cúi lưng gập người để nhấc vật.
- Đừng cố gắng quá sức! Hỏi xin giúp đỡ hoặc dùng xe đẩy.
- Bỏ thuốc lá: Giảm ho mạn tính – nguyên nhân gây áp lực bụng.
- Tập thể dục đều đặn: Tập trung vào các bài tăng cường cơ bụng và cơ sàn chậu (như bài tập Kegel), nhưng cần tập đúng kỹ thuật để không gây hại. Tránh các động tác gắng sức quá mức làm tăng áp lực ổ bụng đột ngột.
- Điều trị dứt điểm các bệnh gây ho, hắt hơi, táo bón kéo dài.
8. Khi Nào Cần Đi Khám Bác Sĩ Ngay?
➡️ Hãy Đặt lịch khám trong tuần ngay nếu:
- Phát hiện bất kỳ khối sưng, phồng lạ nào ở bụng, bẹn, háng, rốn hoặc vết mổ cũ.
- Cảm thấy đau, tức, khó chịu dai dẳng ở những vùng này, nhất là khi vận động.
🚑 ĐẾN BỆNH VIỆN CẤP CỨU NGAY LẬP TỨC nếu bạn có các dấu hiệu của thoát vị nghẹt:
- Khối phồng đau dữ dội, sưng to, đỏ, cứng, KHÔNG đẩy lên/xẹp xuống được.
- Buồn nôn, nôn nhiều.
- Đau bụng quặn dữ dội, bụng chướng căng.
- Không thể đi ngoài hoặc đánh rắm.
- Sốt.
Thoát vị ống tiêu hóa không tự khỏi, nhưng hoàn toàn có thể chữa trị triệt để và phòng ngừa hiệu quả! Hiểu rõ về bệnh giúp bạn chủ động bảo vệ sức khỏe. Đừng ngần ngại đi khám ngay khi có dấu hiệu nghi ngờ, việc điều trị sớm luôn đơn giản và an toàn hơn rất nhiều.
Tài liệu tham khảo
- National Library of Medicine. Hernia. MedlinePlus. Updated July 1, 2021. Accessed June 7, 2025. https://medlineplus.gov/hernia.html
#thoátvị #phẫuthuậtthoátvị #mổnộisoi #mổmở #thoátvịnghẹt #cấpcứungoạikhoa#tắcruột #hoạitửruột #điềutrịthoátvị #chẩnđoánthoátvị#dấuhiệuthoátvị #khốiphồngbụng #thoátvịbẹn #thoátvịrốn #đaubụngdưới#cảnhbáothoátvị #nguyhiểmthoátvị
