Đại Tiện Không Tự Chủ: Nguyên Nhân, Dấu Hiệu và Cách Điều Trị Tại Nhà Hiệu Quả

Bị són phân, mất kiểm soát đại tiện phải làm sao? Khám phá ngay 5 nguyên nhân phổ biến, 3 bài tập đơn giản tại nhà và giải pháp điều trị dứt điểm để lấy lại tự tin trong cuộc sống!

1. Đại Tiện Không Tự Chủ Là Gì?

Đại tiện không tự chủ là tình trạng không kiểm soát được việc đi ngoài, dẫn đến rò rỉ phân ra ngoài khi hắt hơi, ho hoặc vận động mạnh. Bệnh không nguy hiểm tính mạng nhưng ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý, sinh hoạt, chất lượng cuộc sống và khiến người mắc tự ti, ngại giao tiếp.

Đối tượng dễ mắc:

  • Phụ nữ sau sinh (do tổn thương cơ sàn chậu).
  • Người lớn tuổi, người mắc bệnh tiểu đường, đột quỵ.
  • Người có tiền sử phẫu thuật vùng hậu môn.

2. Dấu Hiệu Nhận Biết Sớm

  • Rò rỉ phân khi cười to, hắt hơi, mang vác nặng.
  • Buồn đi ngoài đột ngột, không kịp vào nhà vệ sinh.
  • Quần lót dính phân dù đã lau sạch.
  • Đau rát hậu môn, ngứa do phân kích ứng da.

⚠️ Lưu ý: Đừng chủ quan nếu triệu chứng xuất hiện trên 2 lần/tuần!

3. Nguyên Nhân Phổ Biến

3.1. Tổn thương cơ vùng hậu môn

  • Sau sinh thường (cắt rạch tầng sinh môn).
  • Phẫu thuật vùng hậu môn 
  • Chấn thương vùng hậu môn.

3.2. Bệnh lý thần kinh

  • Đột quỵ
  • Chấn thương tủy sống.
  • Bệnh Parkinson
  • Tiểu đường làm tổn thương dây thần kinh.

3.3. Nguyên nhân khác

  • Táo bón hoặc tiêu chảy mạn tính
  • Sa trực tràng
  • Suy cơ sàn chậu

4. Chẩn Đoán

4.1. Thông Tin Bạn Cần Chuẩn Bị Trước Khi Khám

Bác sĩ sẽ hỏi bạn những câu hỏi sau để thu hẹp nguyên nhân:

  • Thói quen đi vệ sinh:

    • Bạn đi ngoài bao nhiêu lần/ngày? Phân lỏng hay táo bón?
    • Có lẫn máu, dịch nhầy trong phân không?
  • Tiền sử sức khỏe:

    • Từng phẫu thuật, chấn thương vùng hậu môn hoặc sinh thường (với phụ nữ).
    • Mắc bệnh tiểu đường, đột quỵ, Parkinson, hoặc chấn thương cột sống.
  • Thói quen sinh hoạt:

    • Chế độ ăn ít chất xơ, hay nhịn đi vệ sinh.

⚠️ Mẹo nhỏ: Hãy ghi nhật ký trong 1 tuần về thời điểm són phân, tính chất phân và mang theo khi khám!

4.2. Quy Trình Thăm Khám Từ Bác Sĩ

Khám lâm sàng

  • Kiểm tra hậu môn: Bác sĩ dùng tay thăm khám nhẹ nhàng để đánh giá:

    • Sức mạnh cơ thắt (khả năng co thắt khi bạn rặn/nhịn).
    • Phát hiện khối u, vết nứt, hoặc sa trực tràng.

Xét nghiệm, cận lâm sàng chuyên sâu (nếu cần)

  • Siêu âm phần mềm hậu môn: Kiểm tra cấu trúc cơ, phần mềm phát hiện tổn thương hướng tới nguyên nhân gì không
  • Nội soi đại trực tràng: Phát hiện viêm, polyp, khối u gây rối loạn đại tiện.
  • Chụp MRI vùng chậu: Đánh giá tổn thương thần kinh hoặc cơ.
  • Chụp MRI động học sàn chậu, tống phân (Defecography –MR): đánh giá chức năng và cấu trúc của sàn chậu trong quá trình tống phân

5. Cách Điều Trị Hiệu Quả Tại Nhà

5.1. Thay đổi chế độ ăn uống

  • Tăng chất xơ: Ăn rau lang, đu đủ, khoai lang để phân mềm, dễ đào thải.
  • Uống 2 lít nước/ngày, tránh cà phê, đồ cay nóng.
  • Thói quen đi vệ sinh vào một giờ trong ngày.

5.2. Luyện tập cơ hậu môn và sàn chậu

Bài tập Kegel tăng sức mạnh cơ vòng hậu môn

  • Bước 1: Siết chặt cơ hậu môn như nhịn đi ngoài, giữ 5 – 10 giây.
  • Bước 2: Thả lỏng 10 giây. Lặp lại 10 – 15 lần.
  • Bước 3 : Lặp lại bài tập này 3 lần/ngày
  • Hiệu quả sau 4–6 tuần nếu tập đều đặn.

Tập thở bụng : Hít vào bằng mũi, phình bụng ra, thở ra hóp bụng lại, giúp cải thiện

nhu động ruột và kiểm soát đại tiện tốt hơn.

Xoa bụng theo chiều kim đồng hồ: Kích thích nhu động ruột tự nhiên.

Đi bộ nhẹ nhàng sau bữa ăn để kích thích tiêu hóa.

5.3. Sử dụng thuốc hỗ trợ THEO CHỈ ĐỊNH CỦA BÁC SĨ

  • Thuốc cầm tiêu chảy: Loperamide, Diosmectite
  • Bổ sung chất xơ hòa tan khi táo bón: Psyllium husk, infogos giúp phân định hình.
  • Thuốc nhuận tràng khi táo bón: Lactulose, Macrogol

6. Các phương pháp khác 

Ở Việt Nam có các chỉ định can thiệp liên quan đến giải phẫu cơ thắt như:

  • Phẫu thuật tạo hình cơ thắt hậu môn do chấn thương hoặc sau quá trình sinh nở.
  • Phẫu thuật sa trực tràng đề cố định trực tràng về vị trí bình thường
  • Phẫu thuật thoát vị trực tràng vào âm đạo để ngăn chặn sự di chuyển bất thường của trực tràng vào âm đạo.
  • Ngoài ra có một số liệu pháp khác như InterStim là một phương pháp kích thích thần kinh cùng được sử dụng để điều trị đại tiện không tự chủ. Hoặc tiêm gel Solesta vào lớp mô bên dưới niêm mạc hậu môn làm phát triển mô xung quanh, hậu môn hẹp lại. Tuy nhiên hai phương pháp này chưa được phổ biến ở Việt Nam.

7. Khi Nào Cần Đến Bệnh Viện?

  • Phân lẫn máu, đau bụng dữ dội.
  • Tập luyện 1 tháng không cải thiện.
  • Tâm lý căng thẳng, trầm cảm vì bệnh.

Kết luận:

Đại tiện không tự chủ không phải bệnh nan y! Hãy bắt đầu bằng việc ăn uống khoa học, tập Kegel mỗi ngày và tham vấn bác sĩ nếu triệu chứng nặng. Đừng ngại chia sẻ – bạn hoàn toàn có thể lấy lại cuộc sống tự tin!

Tài liệu tham khảo

National Library of Medicine. Bowel incontinence. MedlinePlus. April 24, 2024. Accessed May 31, 2024. https://medlineplus.gov/bowelincontinence.html

#ĐạiTiệnKhôngTựChủ #MấtKiểmSoátĐạiTiện #SónPhân #ĐiềuTrịSónPhân #ĐiềuTrịĐạiTiệnKhôngTựChủ
#PhụcHồiSànChậu #BàiTậpKegel #ChămSócSứcKhỏe#SứcKhỏeVùngHậuMôn #ChămSócSànChậu​ #VậtLýTrịLiệu

Admin